Kelly ten Velde
Materiaalkennis
Plaatmateriaal

Multiplex
Multiplex is een plaatvormige composietmateriaal die opgebouwd is uit een aantal houtfineerlagen die kruislings op elkaar verlijmd worden. De meest gebruikte lijmen zijn polycondensatielijmen. Nadat de fineerlagen gedroogd zijn naar het juiste vochtgehalte worden ze onder druk en bij hoge temperatuur op elkaar verlijmd. Na het verlijmen worden de platen op (standaard)maat gezaagd en eventueel geschuurd. Oorspronkelijk werd de benaming multiplex voor platen met 5 of meer lagen gebruikt.

MDF plaat
Medium-Density Fibreboard of MDF is geperst board met een middelharde dichtheid. De houtvezels zijn gedroogd en door middel van harsen met elkaar verbonden.
High-Density Fibreboard (HDF) is een MDF van hogere kwaliteit waarbij de vezels sterker geperst worden tot een plaat met een hogere dichtheid.
MDF is zeer goed bewerkbaar en makkelijk in allerlei vormen te frezen. Door de fijne vezelstructuur splintert het niet. MDF werkt nauwelijks en heeft een grote buigsterkte.
Het kan samengesteld worden door middel van spijkers en schroeven.
Het schilderen of verven van MDF vraagt doorgaans meerdere lagen. Vanwege de poreuze structuur is het aan te raden twee lagen grondverf aan te brengen. Beter is dan de MDF met lakdraagfolie te gebruiken omdat deze reeds een grondlaag hebben. Daarna kunnen de MDF platen worden afgelakt met meerdere lagen hoog- of zijdeglans


Triplex
Triplex is een plaatvormige composietmateriaal die opgebouwd is uit een aantal houtfineerlagen die kruislings op elkaar verlijmd worden. De meest gebruikte lijmen zijn polycondensatielijmen. Nadat de fineerlagen gedroogd zijn naar het juiste vochtgehalte worden ze onder druk en bij hoge temperatuur op elkaar verlijmd. Na het verlijmen worden de platen op (standaard)maat gezaagd en eventueel geschuurd. Oorspronkelijk werd de benaming triplex voor platen met 3 lagen gebruikt.

Spaanplaat
Spaanplaat wordt gemaakt uit zaagsel, kleine stukjes (spaanders) hout en een bindmiddel, meestal een kunsthars. Deze houtspaanders komen niet alleen van bomen, maar ook worden er soms kleine stukjes gebruikt van houtachtige planten zoals vlas, rijststro en rietsuikerstro.
Deze spaanders worden gemengd met de kunstharslijm en gelijkmatig op een vlakke ondergrond verdeeld. Dan worden ze onder invloed van warmte tot een plaat geperst.
Spaanplaat heeft de neiging tot splinteren: zijkanten die in het zicht komen kunnen afgewerkt worden, bijvoorbeeld met een latje, strookjes kunststof, etc. Spaanplaat kan eventueel gefineerd worden: het laat zich niet goed verven.
De vezelmassa kan op verschillende manieren worden opgebouwd:
-
Ze kunnen in horizontale richting gerangschikt liggen en allemaal ongeveer dezelfde maat hebben.
-
Ze kunnen in horizontale richting gerangschikt liggen, maar in de binnenlaag zijn de vezels veel grover dan de buitenlagen.
-
Vochtwerende spaanplaat is meestal ter herkenning groen ingekleurd.
-
Brandvertragende spaanplaat is meestal ter herkenning rood ingekleurd.
OBS plaat
Oriented Strand Board (OSB) is een bepaald type houtplaat. De plaat is samengesteld uit verschillende lagen houtschilfers van een vooraf bepaalde vorm en dikte, die onderling door een bindmiddel zijn verbonden.
OSB heeft een aantal voordelen ten opzichte van multiplexplaten:
-
Dikke, afrolbare stammen worden steeds schaarser, dus duurder en de fabricage van multiplex vereist tweemaal zoveel energie als die van OSB.
-
Het relatief lage rendement van de productie van multiplex (30-35%) ten opzichte van dat van OSB (80-90%) is ecologisch niet langer te verantwoorden. (Hoe hoger het rendement hoe meer plaat men uit een bepaalde hoeveelheid hout kan maken.)